Astım, solunum yollarının daraldığı ve şiştiği ve fazladan mukus üretebileceği bir durumdur. Bu nefes almayı zorlaştırabilir ve öksürüğü, nefes verirken ıslık sesini (hırıltı) ve nefes darlığını tetikleyebilir. Bazı insanlar için astım küçük bir rahatsızlıktır. Diğerleri için, günlük aktiviteleri engelleyen ve hayatı tehdit eden bir astım krizine yol açabilen büyük bir sorun olabilir. Astım iyileştirilemez, ancak semptomları kontrol edilebilir. Astım genellikle zamanla değiştiğinden, astım belirtileri ve semptomlarınızı takip etmek ve tedavinizi gerektiği gibi ayarlamak için doktorunuzla birlikte çalışmanız önemlidir.
Astım Belirtileri Nelerdir?
Astım belirtileri kişiden kişiye farklılık gösterebilir. Bazı kişilerde hafif belirtiler olurken bazı kişilerde ise şiddetli belirtiler olabilir. Astım ataklarının sıklığı da yine kişiden kişiye değişebilecek bir durumdur.
Astımın bazı belirtileri şunlardır:
- Nefes darlığı
- Göğüste sıkışma veya ağrı
- Hırıltılı solunum
- Nefes darlığı, öksürük veya hırıltılı solunumdan kaynaklanan uyku sorunları
- Soğuk algınlığı veya grip gibi bir solunum virüsü tarafından kötüleştirilen öksürük veya hırıltı atakları
- Artan nefes darlığı
- Hızlı rahatlama inhalerini daha sık kullanma ihtiyacı
Astım Tetikleyicileri
Bazı maddeler astımı tetikleyici özelliğe sahiptir. Bu tetikleyiciler çok sayıda ve farklılık gösterebilir. Başlıca astım tetikleyicileri şunlardır:
Tütün Dumanı
Tütün dumanı herkes için, özellikle de astımı olan kişiler için sağlıksızdır. Astımınız varsa ve sigara içiyorsanız, sigarayı bırakmanız gerekir. Sigara kullanmıyorsanız sigara içilen bir ortamda bulunmamanız gerekmektedir.
Toz Akarları
Toz akarları, birçok evde bulunan mikroskobik böceklerdir. Astımınız varsa ve toz akarlarına alerjiniz varsa, astım krizini tetikleyebilirler.
Toz akarlarını azaltmak için:
- Alerjen geçirmez yatak kılıfı kullanabilirsiniz.
- Çarşaf, nevresim ve yastık kılıflarınızı yüksek ısıda her hafta yıkmaya çalışın.
- Evdeki halı kilim gibi kumaş malzemeleri mümkün olduğunca azaltın, yüksek vakumlu bir makine ile temizlemeye çalışın.
Dış Ortam Hava Kirliliği
Dış hava kirliliği astım krizini tetikleyebilir. Bu kirlilik fabrikalar, arabalar veya çok çeşitli kaynaklardan gelebilir. hava kirliliği seviyelerini takip edin ve kirliliği yoğun olduğu zamanlarda dışarıda bulunmamaya çalışın.
Evcil Hayvanlar
Tüylü evcil hayvanlar, onlara alerjiniz varsa astım krizini tetikleyebilir. Evcil hayvanların tüylerinde tuttuğu maddeler alerjik reaksiyon oluşmasına sebep olabilir.
- Evcil hayvanları yatak odalarından uzak tutmak,
- HEPA filtreli bir hava filtresi kullanmak ve
- Alerjene dayanıklı şilte ve yastık kılıfları kullanmak.
Küf ve Mantarlar
Küfü solumak, küfe alerjiniz olsun veya olmasın astım krizini tetikleyebilir. İç mekanda küf oluşumu genellikle mutfaklar, banyolar ve bodrum katları gibi nemli alanlarda veya su sızıntısının meydana geldiği alanlarda görülür. Her iklimde bulunabilen birçok küf türü vardır.
Evinizde küf oluşumunu azaltmak için:
- Küf oluşumunu önlemek için nemli veya ıslak çamaşırları 24 ila 48 saat içinde kurutun.
- Mümkün olan en kısa sürede duvarların arkasında ve zemin altında küf oluşumuna izin veren sızdıran su tesisatı gibi su sızıntılarını tamir ettirin.
- Küf varsa döşemeler ve halı gibi emici malzemeleri değiştirin.
- Düşük iç ortam nemini korumak için bir klima veya nem giderici kullanın.
Temizlik ve Dezenfeksiyon
Dezenfektanlar astım krizini tetikleyebilir. Astımı olan kişiler, temizleyiciler veya dezenfektanlar kullanılırken ve kullandıktan hemen sonra uzak durmaya çalışmalıdır. Evler, okullar veya işyerleri gibi astımı olan kişilerin vakit geçirebileceği yerleri temizlerken veya dezenfekte ederken şu önlemlere uyun:
- Ürünlerin aşırı kullanımından kaçının.
- Daha güvenli ürünler kullanın. Herhangi bir dezenfektan astım krizini tetikleyebilir, ancak bunun olma olasılığını azaltmak için adımlar atabilirsiniz:
- Dezenfektan ürünleri asla karıştırmayın.
- Hidrojen peroksit (% 3’ten daha güçlü olmayan) veya etanol (etil alkol) içeren ürünler gibi astım krizine neden olma olasılığı daha düşük olan dezenfekte edilecek ürünleri seçin. Hidrojen peroksit veya etanol içeren ürünlerin, peroksiasetik asit veya perasetik asit gibi astım krizine neden olabilecek başka kimyasallar içermediğinden emin olun.
- Kapalı alanlarda çamaşır suyu bileşiklerini kullanmaktan kaçının ve kullanımlarını sınırlayın.
- Kokulu ürünlerden kaçının. Kokular astım ataklarını tetikleyebilir.
- Yeterli hava akışı (havalandırma) olduğundan emin olun.
- Her zaman ürün etiketindeki talimatları izleyin. Kimyasal ürünleri birbirine karıştırmayın.
- Eldiven ve gözlük gibi koruyucu giysiler giyin.
- Rahatsız edici tozdan kaçının çünkü astımı tetikleyebilir.
Astım teşhisi nasıl konulur?
Astım teşhisinde de alerji testleri çok önemlidir. Astım teşhisinde ayrıca solunum fonksiyon testleri, astım kontrol testi, kan testleri gibi testler de kullanılmaktadır. Astım hastalığının teşhisinin doğru konulması çok önemlidir. Aksi takdirde her öksüren çocuğa astım dersek boşu boşuna astım ilaçları uzun süre kullanılmış olur. Aynı şekilde astımlı bir çocuğun teşhisi konulmazsa akciğerlerde hasarların gelişmesine neden olabiliriz. Doğru teşhis çok önemlidir. Astım belirtileri olan bir çocuk mutlaka çocuk alerji uzmanları tarafından değerlendirilmelidir.