Astım, akciğerlerdeki hava yollarını tutan kronik bir hastalıktır. Bu hava yolları veya bronşiyal tüpler, havanın akciğerlere girip çıkmasına izin verir. Astımınız varsa hava yollarınız daima iltihaplıdır, şişer. Belirtilerinizi tetikleyen bir şey olduğunda hava yollarının etrafındaki kaslar kasılır. Bu durum, havanın akciğerlere girip çıkmasını zorlaştırarak öksürük, hırıltılı solunum, nefes darlığı ve göğüste sıkışma gibi belirtilerin yaşanmasına neden olur. Astım hastalarının çoğu için, bu belirtilerin zamanlaması fiziksel aktivite ile yakından ilişkilidir. Ve bazı sağlıklı insanlar sadece egzersiz yaparken astım belirtileri geliştirebilirler. Buna egzersize bağlı bronkokonstriksiyon veya egzersize bağlı astım denir. Aktif kalmak, sağlıklı kalmanın önemli bir yoludur, bu nedenle astımı sizi kenarda tutmamalıdır. Doktorunuz fiziksel aktivite öncesinde, sırasında ve sonrasında belirtilerinizi kontrol altında tutmak için bir yönetim planı geliştirebilir.
Ailesinde alerji veya astım öyküsü olan kişiler astım geliştirmeye daha yatkındır. Astımı olan birçok kişinin de alerjisi vardır. Buna alerjik astım denir.
Mesleki astıma, işteyken duman, gaz, toz veya diğer potansiyel olarak zararlı maddelerin solunması neden olur.
Çocukluk çağı astımı milyonlarca çocuğu ve ailelerini etkilemektedir. Aslında, astımı geliştiren çocukların çoğu bunu beş yaşından önce geliştirir.
Astımın Belirtileri
Belirtiler kişiden kişiye farklılıklar gösterebilir. En yaygın semptom hırıltılı solunumdur. Bu nefes aldığınızda cızırtılı veya ıslık sesi çıkarma durumudur. Diğer belirtiler şunları içerir:
- Nefes darlığı,
- Göğüste sıkışma veya ağrı,
- Kronik öksürük,
- Öksürük veya hırıltı nedeniyle uyumakta güçlük çekmek.
*Astımın alevlenmeleri veya astım atakları olarak da adlandırılan astım belirtileri, genellikle alerjilerden ve evcil hayvan tüyü, toz akarları, polen veya küf gibi alerjenlere maruz kalmadan kaynaklanır. Alerjik olmayan tetikleyiciler duman, kirlilik, soğuk hava veya hava koşullarındaki değişiklikleri içerir.
*Egzersiz sırasında, üşüttüğünüzde veya yüksek stresli zamanlarda astım belirtileri daha kötü olabilir.
Astımlı çocuklar, astımı olan yetişkinlerle aynı belirtileri gösterebilir; öksürük, hırıltılı solunum ve nefes darlığı. Bazı çocuklarda kronik öksürük tek belirti olabilir.
Çocuğunuzda bu yaygın semptomlardan biri veya daha fazlası varsa, bir alerji uzmanından randevu alın:
- Sürekli olan veya viral enfeksiyonlarla daha da kötüleşen, çocuğunuz uykudayken veya egzersiz ve soğuk hava ile tetiklenen öksürük,
- Çocuğunuz nefes verdiğinde hırıltı veya ıslık sesi,
- Egzersizle ilişkili olabilecek nefes darlığı veya hızlı nefes alma,
- Göğüste sıkışma (küçük bir çocuk göğsünün “acıdığını” veya “komik hissettiğini” söyleyebilir),
- Yorgunluk (çocuğunuz yavaşlayabilir veya oynamayı bırakabilir),
- Beslenme sırasında homurdanma sorunları (bebeklerde),
- Spor veya sosyal aktivitelerden kaçınmak,
- Öksürük veya nefes almada güçlük nedeniyle uyku sorunları.
Astımın Teşhisi
Bir alerji uzmanı, akciğerlerinizin ne kadar iyi çalıştığını ölçmek için ayrıntılı bir tıbbi öykü alarak ve solunum testleri yaparak astımı teşhis eder.
Bu testlerden birine spirometri denir. Derin bir nefes alacak ve ciğerlerinizin tutabileceği hava miktarını ve soluduğunuz veya verdiğiniz havanın hızını ölçmek için bir sensöre üfleyeceksiniz. Bu test astımın şiddetini teşhis eder ve tedavinin ne kadar iyi çalıştığını ölçer.
Astımı olan birçok kişinin de alerjisi vardır, bu nedenle doktorunuz alerji testi yapabilir. Astımınız için altta yatan alerjik tetikleyicileri tedavi etmek, astım belirtilerinden kaçınmanıza yardımcı olacaktır.
Astımın Tedavisi
Astımın tedavisi yoktur, ancak belirtiler etkili astım tedavisi ve yönetimi ile kontrol edilebilir. Bu, ilaçlarınızı belirtildiği gibi almayı ve astım semptomlarınıza neden olan tetikleyicileri önlemeyi öğrenmeyi içerir. Alerji uzmanınız, durumunuz için en iyi ilaçları yazacak ve bunları kullanmak için size özel talimatlar verecektir.
Hızlı rahatlama veya kurtarma ilaçları, astım alevlenmesi sırasında solunum yollarını hızla gevşetmek, açmak ve belirtileri hafifletmek için kullanılır veya reçete edilirse egzersiz yapmadan önce alınır. Hızlı rahatlama ilaçları, kontrol edici ilaçların yerini almaz. Akut astım alevlenmeleri veya şiddetli belirtiler için oral ve intravenöz kortikosteroidler gerekebilir.